دفتر تاریخ در اوراق فراوان خود رویدادهای بسیاری را ثبت کرده است. برخی از آنها تلخ و برخی شیرین اند. پاره ای از حوادث تاریخی غیرماندگار و پاره ای ماندگارند. شماری عبرت آموزند و شماری غیرقابل اعتنا. در زاویه و نگاهی دیگر نظاره گران دفتر تاریخ نیز متفاوت اند؛ بعضی اهل بصیرت و اعتبارند و بعضی دیگر بی تفاوت و رهگذر. دیدگانی را دیده ایم که با تیزبینی و ژرف نگری از دفتر تاریخ بهره می گیرند و خود را مخاطب فرمان الهی فاعتبروا یا اولی الابصار می دانند. اینان کلام مولای متقاین علی (ع) را به گوش جان شنیده اند که چقدر عبرت ها فراوانند اما عبرت گیرندگان ناچیز. در این مجال خطاب این قلم با چنین افراد و کسان است. خواص اهل حق و ارباب معرفتی که آموزه های تاریخی را به دقت کاوش می کنند و در پی آنند که از فراز و فرود روزگار درس بیاموزند و از درسی که برگرفته اند و از یافته، ایشان مصداق حدیث شریف صادق آل محمد (علیمهاالسلام) باشند که فرمود: العالم بزمانه لاتهجم علیه اللوابس. حماسه هشت سال دفاع مقدس به زعم این کمترین، بزرگترین حادثه حماسی در تاریخ امت اسلام پس از عاشورای حسینی است. اینجانب برآنم که نه پس از بعثت نبوی، حادثه ای به بزرگی انقلاب اقدس اسلامی داشته ایم و نه در پی حماسه حسینی عشقستانی چنان هشت سال دفاع مقدس. این سرمایه بزرگ که به بهایی گران و خطیر در اختیار ماست بسان گوهری است که اگر ناشناخته بماند از برکات و داده هایش در محرومیت و حرمانی کلان خواهیم ماند و چنانچه به درستی آن را بشناسیم و آموزه هایش را بیابیم تا ابد جاودانه و سربلند و به عزت و افتخاری بی پایان مفتخر خواهیم بود. آنچه در ایام شورانگیز دفاع هشت ساله مقدس خلق شد کمی و کیفی از هر شبیه و نظیری بی بهره است و گوهر یکدانه ای است که جز با گذشت زمان و با عزمی همگانی به خوبی کشف نمی شود و نسلی که شاهد آن و در متن آفرینشش بوده اند موظف و مکلفند آن را چون جان شیرین محافظت کنند و به آیندگانش بسپارند گرچه در هر حال حماسه شورانگیز دفاع مقدس پری رویی است که تاب مستوری ندارد و در پس پرده استتار و غبار اندراس نخواهد ماند. رهبر بزرگوار و گرانقدری که صرف نظر از جایگاه و منصب والای رهبری، شخصیت و چهره ای فرزانه و اندیشمندی دوراندیش بشمار می رود، دلسوخته درد آشنایی که نه تنها با فرهنگ دفاع و جهاد آشناست بلکه متن حادثه و روزهای آتش و خون را با تمام وجود درک کرده و سربازی اش برای اسلام و انقلاب اسلامی و سرداری اش برای بسیجیان و رزمندگان اسلام را امام بزرگوار عظیم الشأن شهادت و گواهی داده است. حضرت آیت الله العظمی خامنه روحی فداه که از آغازین روزهای دفاع مقدس در فراز و نشیب آن حاضر بوده اند از همان ایام و با نگاه نورانی خویش بر ثبت وقایع و ضبط حوادث حماسه شرف و مردانگی ملت ایران اصرار ورزیده و پافشاری نموده اند. حضرت ایشان در دوران تصدی منصب ریاست جمهوری اسلامی ایران و در مقطع رهبری پیامبرگونه خویش پیوسته و در هر مناسبت درس های فراوانی از مکتب دفاع مقدس بیان فرموده و می فرمایند و نسل های پیاپی بویژه جوانان برومند، این آینده سازان میهن اسلامی را به به درس آموزی و شاگردی در این مدرسه عشق ندا می دهند. معلم له پیرامون یکی از محورهای این همایش یعنی نقش آفرینی بانوان در دفاع مقدس نیز زوایای گوناگونی را بازگو نموده اند که این قلم در پی واگویی برخی از آن موارد است. البته ذکر این نکته را مفید و مناسب می دانم که اساساً نگاه و منظر رهبر بزرگوار ما در خصوص منزلت و جایگاه بانوان خود مقوله و میدانی گسترده و ستودنی است که در مقاله دیگری با عنوان «بانوان و منزلت آنان در نگاه ولایت» سر فصل هایی از آن را بیان نموده و عرضه خواهم داشت. رهبر فرزانه انقلاب اسلامی، بانوان را صاحب نقشی اساسی و حیاتی در دفاع مقدس می دانند و آنان را پرورش دهنده انسان های فداکار، حماسه سازان و سرایندگان دلاوری های جنگ و دفاع مقدس، عاملان شورآفرین در دفاع مقدس، صاحبان سهم فراوان در مبارزه طولانی سهم فرواران در مبارزه طولانی ملت ایران، نقش آفرینانی حماسه ساز در جایگاه همسی و مادری شهدا و تلاشگرانی خستگی ناپذیر در شرف و عزت آفرینی برای ملت بزرگوار ایران معرفی می نمایند. مقام معظم رهبری تأکید می نمایند: ما در جنگ مشاهده کردیم که نقش خانم ها اگر از مردهایشان بیش تر نبود کم تر نبود. اگر زن ها حماسه جنگ را نمی سرودند و جنگ را میان خانه ها به عنوان یک ارزش تلقی نمی کردند، مردها اراده و انگیزه رفتن به میدان جنگ را پیدا نمی کردند. ایشان می فرمایند: ده ها عامل دست به دست هم می دهد تا خیل عظیم بسیجی را به سمت جبهه روانه کند که یکی از مهم ترین این عوامل روحیه های مادران، همسران و بانوان است. حضرت آیت الله العظمی خامنه ای روحی فداه در اولین ماه های جنگ در اردیبهشت ماه سال 60 یعنی کمتر از یک سال پس از آغاز دفاع مقدس هشت ساله می فرمایند: وقتی در جبهه ها لباس های دوخته و اتو کشیده و یا خوراکی های بسته بندی شده و یا طبخ های بسیار مهربانانه و مادرانه و یا ترشی و مربا را می بینم می فهمم که تلاش بسیاری در پشت جبهه از سوی مادران و زنان وجود دارد. جالب تر آنکه نامه هایی به مناسبت جنگ همراه با هدایایی از خواهران به دستم می رسد و حتی بعضی از آنها اظهار می کنند که فرزندمان را در راه خدا از دست دادیم و این هدیه را هم می دهیم و یا بعضی از زنان زیورآلات خودشان را که در میان آنها یادگاری خاطره انگیز از دوران ازدواجشان نیز دیده می شود برای جبهه های جنگ می فرستند. به اعتقاد من بخش مهم محیط گرم و پرشور جنگ مربوط به جهت فکری خواهران است و اگر زنان ما در این حال و هوای فکری نبودند نیمی از این شور وجود نداشت. حضرت آیت الله خامنه ای دام ظله در سال 1361 تصریح فرمودند: اگر امروزه راه جبهه را به روی زنان باز کنند یقیناً تعداد داوطلبان زن که به جبهه ها خواهند رفت بیشتر از مردانی است که هم اکنون در جبهه حضور دارند. معظم له در دیدار با جامعه خواهران فرهنگی سراسر کشور می فرمایند: زن ایرانی سرباز نیست اما به قدر سرباز میدان جنگ شجاعت دارد و با اینکه جهاد در میدان های رزم بر او واجب نیست اما به قدر جهادگری در راه خدا تلاش می کند و در تمام صحنه ها حضور دارد. *سکاندار انقلاب اسلامی در اجتماع بزرگ زنان خوزستانی در سال 1375 فرمودند: مادران در دوران انقلاب و در جنگ تحمیلی، فرزندان خود را به سربازانی جانباز و شجاع در راه اسلام و مسلمین تبدیل کردند و همسران در دوران انقلاب و دوران جنگ تحمیلی، شوهران خود را به انسان های مقاوم و مستحکم مبدل ساختند. این است نقش و تأثیر زن بر روی فرزند و شوهر. زنان شجاع و آگاه و مقاوم و صبور ایران ، در دوران انقلاب، در دوران جنگ- چه در پشت جبهه، چه در جبهه، چه در داخل خانه ما- و کلا در همه میدان های حضوری فعال داشتند. ایشان حضور بانوان را در خدمت رسانی پشت جبهه ارزشمند و اثرگذار می دانند و در دیدار با گروهی از خواهران ایثارگر شاغل در مرکز پشتیبانی شهید علم الهدای اهواز خطاب به آنان می فرمایند: مجاهدت و تلاش سخت و بی توقع شما در راه خدا ارزش و امتیاز است و اگر کمک با ارزش شما به رزمندگان اسلام که با کمال بی ریایی انجام می گیرد نباشد خدا می داند چه مشکلات عظیمی برای جنگ پیش خواهد آمد. در این راه هم عمل شما و هم صفا و اخلاص شما مهم است. با تکیه بر همین اخلاص و ایمان عاشقانه رزمندگان اسلام، پیروزی از آن ملت مسلمان خواهد بود. رهبر فرزانه و حکیم انقلاب اسلامی نیمی از افتخارات دوران دفاع مقدس را مربوط به زنان مسلمان کشور می دانند و تصریح می فرمایند: زنان کشور ما نیمی از تلاش و فعالیت جامعه پرتلاش و پرتحرک ایران اسلامی را برعهده دارند و اگر زنان مسلمان ما نمبودند میدان های جنگ ما اینطور با شجاعت و ایثار رزمندگان و جوانان آمیخته نمی شد. حضرت آیت الله العظمی خامنه ای روحی فداه در سومین ماه پس از آغاز دفاع مقدس در خطبه های نماز جمعه تهران فرمودند: من به خواهران عزیزم به عنوان اطلاع و تذکر عرض می کنم شما نقش تان بسیار ارزنده است. داشتن پشت جبهه، تشویق مردان، راضی شدن به فداکاری شوهران و فرزندان و برادران و پدران، فراهم آوردن و تهیه کردن بسیاری از چیزهایی که در جبهه لازم است، نقش پرستاری و کمک و امدادگری که امروزی بسیاری از خواهران در جبهه و پشت جبهه به عهده دارند. اینها همه نقش زنان در این جنگ و دفاع مقدس است. رهبر نیک اندیش انقلاب اسلامی بر ضرورت بسیج خواهران تأکید می نمایند و بسیج خواهران را منشاء آثار مهم و با برکت معرفی کرده و می فرمایند: شما خواهران بایستی قدر خود را بدانید زیرا بسیج خواهران علیرغم ناشناخته ماندن، منشاء آثار مهمی به ویژه در جبهه و در پشت جبهه شده است. بسیج خواهران دو جنبه دارد: یکی بسیج نظامی است و دیگری بسیج در همه امور که اگر در اجتماعات عظیم زنان افرادی از خواهران بسیج نباشند، در بسیاری از مراحل با نقص رو برو خواهیم شد. رهبر بزرگوار ما تصریح می نمایند بسیج خواهران، نشان دهنده یک حرک سمبلیک در جامعه است و نشان دهنده نقطه اوج ایمان است. مقام معظم رهبری دامظله با تأکید بر این نکته که حضور زنان در عرصه دفاع از اسلام صرفاً دفاع یک فرد و شخص نیست بلکه دفاع یک مجموعه است اظهار می دارند: قتی زنی دفاع از اسلام را می پذیرد به معنای این است که خانواده و مجموعه ای آن را پذیرفته است و مسئله بسیج یک زن در واقع به معنای بسیج یک خانواده است. از سوی دیگر حضرت آیت الله العظمی خامنه ای دامت برکاته رکن اساسی و محور اصلی ایستادگی و مقاومت خانواده های شهدا و ایثارگران را بانوان اعم از همسران و مادران ایثارگر معرفی می نمایند، و این ایستادگی و ایثارگری را برگی دیگری از دفتر زرین بانوان مسلمان ایرانی بویژه در صحنه دفاع مقدس می دانند. امام المسلمین در یکی از خطبه های نماز جمعه تهران فرمودند: مادری نامه ای فرستاده و نوشته است که من مادر یک شهید هستم و به شکرانه این فرزند من به جبهه رفته و شهید شده است مبلغی که اندوخته داشته ام تقدیم می کنم و شما آن را به عنوان هدیه ای از خانواده شهید قبول کنید به خاطر این که فرزندش رفته و شهید شده است.این است ترقی و تعالی زن، کجایند کسانی که این ارزش ها را درک نمی کنند. مقام معظم رهبری در خصوص نقش همسران شهدا در شرف و عزت ملت مسلمان ایران می فرمایند: اگر این همسران جوانی که حاضر شدند شوهرانشان را به جبهه های جنگ بفرستند و در فراق آنها بمانند و آخر هم نعش آنها را تحویل بگیرند و یا نگیرند و اگر این مادرهای از خود گذشته نبودند شما خیال می کنید عزتی برای ملت ایران می ماند؟ ایشان تصریح می نمایند: اگر مادران شجاع نبودند، اگر همسران پرگذشت و فداکار نبودند فرزندان و شوهران نمی توانستند به این کارهای دشوار تن بدهند. امروز نیز کار مبارزه با استکبار جهانی بر روی دوش زن و مرد است و زنان سهم مهمی دارند. از دیگر فصل های ارزشمندی که حضرت آیت الله خامنه ای مد ظله در نکوداشت مقام و منزلت مادران شهدا مطرح می نمایند این است که در میان مادران مسلمان شهدا در جامعه ما که هزاران نفر می باشند حتی کسانی را داریم که در صدر اسلام هم نظیری برایشان نمی یابیم. یکی از نکات ژرفی که ولی امر مسلمین بر آن تأکید می نمایند اینست که عزت و عظمتی را که همسران، مادران و خواهران شهدا آفریدند محدود به ملت ایران نیست بلکه در فراتر از مرزهای این کشور نیز منشاء اثر شده است. ایشان می فرمایند: شما زنان مسلمان، برای زنان فلسطتین و زنان کشورهای اسلامی مایه دلگرمی هستید. این مقاومت را حفظ کنید و این ایستادگی را غنیمت شمرید شماها اسلام را زنده کردید. اما در عین حال مقام معظم رهبری تصریح می فرمایند که زنان مسلمان کشورهای دنیا هنوز گذشت و فداکاری ها و ویژگی شهید پروری زنان ایرانی را آنچنان که باید نشناخته اند ولی این خصوصیت درخشنده زنان ایرانی کشف خواهد شد و در پشت پرده استتار پنهان نخواهند ماند. در خاتمه این نوشته و با تصریح به نانتوانی خویش در ادای حق مطلب، ضمن آرزوی طول عمر با برکت برای امام المسلیمن حضرت آیت الله العظمی خامنه ای روحی فداه، تعالی درجات بانوان شهیده از صدر اسلام تاکنون را از دیدگاه حضرت احدیت مسئلت می نمایم و استمرار و اتصال این انقلاب بزرگ و الهی به نهضت جهانی مهدوی ارواحنا فداه را از ذات اقدس پروردگار خواستارم. پی نوشت: * نگارنده مقاله مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه علوم پزشکی اهواز است. ایشان عنوان مقاله شان را به رسم تبرک از بیانات رهبر انقلاب به ودیعت گرفته اند. «فرهنگ مقاومت»