پـذیـرش ولایـت پـیـامـبر اکرم (ص ) و امامان معصوم (ع ) و ولى فقیه در زمان غیبت ، لازمه مسلمانى است . مجموعه تشیع بر ولایتمدارى است و هر کس در نظام حکومتى اسلام مسئولیت بـالاتـر و مهم ترى دارد باید تبعیت او از رهبران الهى نیز بیشتر باشد. در صدر اسلام این گونه بوده و آیات قرآن کریم و تاریخ اسلام نیز گواه آن است .
در زمـان حـال و در زمـان ولایـت فـقـیـه عـادل نـیـز همه شیعیان باید از فرامینِ رهبرى اطاعت پـذیـرى کـامـل داشـتـه بـاشـند. در این میان پاسداران به عنوان محافظانِ نظام حکومتى و سـرزمین اسلامى باید گوى سبقت را از دیگران در ولایتمدارى و اطاعت پذیرى بربایند، چنان که تاکنون نیز در عمل چنین بوده است . مقاله حاضر، ضرورت ولایتمدارى و جلوه هاى آن را در جامعه اسلامى برمى رسد.
کلیدواژه ها: ولایت ، ولایتمدارى ، اطاعت پذیرى ، جلوه هاى ولایتمدارى ، پاسداران .

مقدمه

خـداونـد پـیـش از آفـرینش آدم به شاءن و منزلت و جایگاه اجتماعى او تصریح کرده ، مى فرماید:
إِنِّی جَاعِلٌ فِی الاَرْضِ خَلِیفَةً. (بقره : 30)
من در زمین جانشینى خواهم گماشت .
بـنـابراین ، محور و رهبر جامعه انسانى ، خلیفه الهى و انسان کاملى است که از سوى خدا انـتـخـاب و بـه مـردم معرفى مى شود. این انسان برگزیده که امام نامیده مى شود، داراى ولایت تکوینى و تشریعى است و مردم نیز موظف اند امامت و رهبرى او را بپذیرند، به کمک او بـشـتابند و در اجراى شریعت آسمانى با او همکارى کنند، امر و نهى او را اجرا نمایند و جـامـعـه خـویـش را بـراسـاس خـواسـت و مـشـیـت الهـى بـسـازنـد تـا بـه سـعـادت و کـمـال نـایـل آیـنـد. دو عـنـصـر اصـلى ایـمـان و عـمـل صـالح ، زیـرسـاخت چنین جامعه اى را تشکیل مى دهد:
وَعَدَ اللَّهُ الَّذِینَ اَّمَنُوا مِنکُمْ وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِی الْأَرْضِ کَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِیـنَ مـِن قـَبـْلِهـِمْ وَلَیُـمَکِّنَنَّ لَهُمْ دِینَهُمُ الَّذِی ارْتَضَى لَهُمْ وَلَیُبَدِّلَنَّهُم مِّن بَعْدِ خَوْفِهِمْ اءَمْناً یَعْبُدُونَنِی لاَ یُشْرِکُونَ بِی شَیْئاً. (نور: 55)
خـدا به کسانى از شما که ایمان آورده و کارهاى شایسته کرده اند، وعده داده که حتماً آنان را در زمـیـن جـانـشـیـن [خـود] قرار دهد، همان گونه که کسانى را که پیش از آنان بوده اند جـانـشـیـن قـرار داد و آن دیـنـى را کـه بـر ایـشـان پسندیده است به سودشان مستقر کند و بیمشان را به ایمنى مبدل سازد تا مرا بپرستند و چیزى را با من شریک نگردانند.
از سـوى دیـگـر، تـاریـخ گـواهـى مـى دهـد کـه هـرگـاه جـامـعـه اى بـراسـاس ایـمـان و عـمـل صـالح و بـر مـحـور رهـبر الهى شکل گرفته ، مورد رشک و کینه کافران و مشرکان واقـع شـده و آنـان به مصاف مؤ منان آمده اند، ولى دلاورمردان میدان توحید به فرماندهى ولى خـدا و رهـبـر آسـمـانـى خـویـش از آیـیـن و جـان و مال و ناموس خویش در برابر دشمنان ، جانانه دفاع کرده اند؛
وَکـَأَیِّنْ مـِنْ نَبِیٍّ قَاتَلَ مَعَهُ رِبِّیُّونَ کَثِیرٌ فَمَا وَهَنُوا لِمَا اءَصَابَهُمْ فِی سَبِیلِ اللّهِ وَمَا ضـَعـُفـُوا وَمـَا اسـْتـَکـَانـُوا وَاللّهُ یـُحـِبُّ الصَّابـِرِیـنَ. (آل عمران : 146)
و چـه بسا پیامبرى که مردان الهى فراوانى همراه او کارزار کردند و در برابر آنچه در راه خـدا بـه آنـان رسـیـد، سـسـتـى نورزیدند و ناتوان نشدند و تسلیم نگشتند و خداوند شکیبایان را دوست دارد.
بـدیـن تـرتـیـب ، مـعـیـار حـق یـا بـاطـل بـودن طـرف جـنـگ و نـبـرد را شـاخـص ((فـى سبیل الله )) تعیین مى کند؛
الَّذِیـنَ اَّمـَنُوا یُقَاتِلُونَ فِی سَبِیلِ اللّهِ وَالَّذِینَ کَفَرُوا یُقَاتِلُونَ فِی سَبِیلِ الطَّاغُوتِ. (نساء: 76)
کسانى که ایمان دارند در راه خدا کارزار کنند و کافران در راه طاغوت مى جنگند.
و رهبر و پیشوا و بیان کننده راه خدا نیز کسى جز ولى خدا و پیامبر و امام معصوم نیست که در طول ولایت خدا بر امّت ولایت دارند؛
إِنَّمَا وَلِیُّکُمُ اللّهُ وَرَسُولُهُ وَالَّذِینَ اَّمَنُوا... . (مائده : 55)
ولىّ شما تنها خدا و پیامبر او است و کسانى که ایمان آورده اند.
امـام و پـیـامـبـر هـرگـاه در مـکـان یـا زمـانـى مـیـان مردم حضور نداشته باشند، افراد واجد شـرایـطـى را به نیابت از خود بر آنان مى گمارند تا نظام سیاسى ، اجتماعى اسلام را درمیانشان به اجرا گذارند. چنان که رسول خدا پس از فتح مکه جوانى به نام ((عتاب )) را به ولایت آن شهر منصوب کرد و از آنجا به سوى طائف عزیمت نمود. و امیر مؤ منان (ع ) نیز با رسیدن به حکومت ، والیانى را بر استانهاى مکه ، بصره ، آذربایجان ، فارس ، اهـواز، مـصـر و... مـنـصـوب کـرد و در ابـتـداى فرمانى که براى مالک اشتر تدوین کرد، مرقوم فرمود:
ایـن میثاق نامه را بنده خدا ـ على ، امیر مؤ منان ـ براى مالک اشتر صادر کرده است ، زمانى کـه او را زمـامـدار مـصـر نـمـود تـا اقـتـصاد آن دیار را سامان دهد، با دشمنانش پیکار کند، اهل آن دیار را به شایستگى وادارد و شهرهایش را آباد نماید.1
و در نامه دیگرى که همان زمان براى مردم مصر فرستاد، نوشت :
یـکـى از بـندگان خدا را به سوى دیارتان فرستادم که هنگام نا امنى ، خواب به چشمش راه نـمـى یـابـد و در هـنگام ترس و اضطراب از دشمن هراس ندارد، نسبت به تبهکاران از شـعـله آتـش سـوزنـده تـر اسـت ... سـخنش را بشنوید و فرمانش را ـ هر جا مطابق حق است ـ اطـاعـت کـنـید. هرگاه دستور پیشروى داد به پیش برانید و هرگاه دستور توقف داد توقف کنید که پیش روى و عقب نشینى او هم به فرمان من است .2
هـمـان طـور کـه در نـامـه یـاد شد، مردم موظفند در غیبت امام معصوم علیه السلام در همه امور حـکـومـتـى از نـایـب او پـیـروى کـنـند، نظام و کیان اسلامى را پاس دارند و از تمامیت آن در بـرابـر هـرگـونـه حـمله دشمن دفاع نمایند و همه نظام هاى سیاسى ، اجتماعى ، نظامى ، اقتصادى ، تربیتى ، فرهنگى ، قضایى و اجرایى کشور اسلامى را براساس نظرات او ـ که همان نظر اسلام و رهبر معصوم است ـ اداره نمایند و منظور از ولایتمدارى نیز همین است .

ایمان ، انگیزه تاءسیس سپاه

بـراسـاس رهنمودهاى قرآن و عترت ، نظام حکومتى جامعه اسلام باید به دست پیامبر، امام یـا نـایـب آنـهـا شـکل گیرد و اداره شود. چنین نظامى پس از صدر اسلام در بهمن 1357 در ایـران زمـیـن شـکـل گـرفـت و جـوانـان مـؤ مـن و انقلابى به رهبرى مجتهدى جامع الشرایط ((جـمـهـورى اسـلامـى ایـران )) را بـنـیاد نهادند و براى حفظ کیان انقلاب و نظام به طور خـودجـوش و بـا احـسـاس مـسـئولیـت ، نـهاد انقلابى ((سپاه پاسداران انقلاب اسلامى )) را تاءسیس کردند. امام خمینى (ره ) نیز آن را پذیرفت و مورد تقدیر قرار داد:
من از شماها تشکر مى کنم که خودتان بدون اینکه غیر از خدا یک کسى وادارتان بکند ـ این چیزى است که از مبداء الهى جوشش پیدا کرده ـ خودتان وارد این میدان شدید. این طور نبوده اسـت کـه یـک کـسـى بیاید شما را وادار کند، سرتاسر ایران یک دفعه ، سپاه پیدا شد... مـساءله الهى بود، وقتى که دیدند یک مطلبى است که براى حفظ مملکت اسلامى است و این اطـاعـت خـداسـت ، از سـرتـاسـر ایـران دیـدیم که یک دفعه جوشش پیدا کردند، از متن ملت اسلامى جوشش پیدا کردند و خودشان هم تنظیم امور را کردند و خودشان هم کارها را درست کردند... شما الا ن جزء جنود الهى هستید، جند الله شما هستید، شما لشکر خدایید.3
هـمـچـنـیـن امـام راحـل (ره ) براساس عقیده صحیح و واقعى خویش ، انقلاب و نظام را در خدمت اسلام و شریعت محمدى (ص ) مى دانست و سپاه و ملّت را به پاسدارى از آن ترغیب مى کرد:
مـا از شـمـا مـى خـواهـیـم کـه ایـن مـرزهـا را خـودتـان حـفـظ کـنـیـد، مـمـلکـت امـروز مـال خـود شـمـاست ، دیروز اجانب در آن تصرف داشتند، امروز یک مملکتى است اسلامى ، یک مـمـلکـتـى اسـت مـال پـیـغـمـبـر اسـلام ، یـک مـمـلکـتـى اسـت مـال امـام زمـان ـ سلام الله علیه ـ مملکت از آن وجود مقدس است و ما همه پاسداران آن هستیم و باید این مملکت را حفظ کنیم ، هر کس به هر اندازه اى که مى تواند و شما جوانهاى برومند مسلح به آن مقدارى که مى توانید باید مرزها را حفظ کنید.4
بنابراین ، انگیزه اصلى تاءسیس سپاه و روح حاکم بر آن ، همان ایمان و اعتقاد به ولایت و حـاکمیت دینى صحیح و سرباز اسلام و پیامبر و امام زمان بودن است . پیروى و اطاعت از ولى فـقـیـه نیز، شرط اساسى و لازم مشروعیت سپاه است و هویت انقلابى و اسلامى بودن آن را رقم مى زند که بزرگ ترین امتیازش نیز محسوب مى شود.

ولایت پذیرى و مشروعیت سپاه

بـحـث مشروعیت امروزه بر سر زبانهاست و هر یک از نظام هاى حکومتى دنیا مى کوشند خود را مـشـروع جـلوه دهند، ولى براساس اعتقاد و مبانى تشیع ، تنها نظامى مشروع محسوب مى شود که برگرفته از اذن و اجازه الهى باشد. خداوند نیز نظر خود را در قرآن و در کلام پـیـامبر بیان فرموده که همان ((نظام امامت )) است . سپاه پاسداران انقلاب اسلامى افتخار دارد کـه در سـلسـله مراتب فرماندهى ، تحت امر نایب امام معصوم ـ یعنى ولىّ فقیه ـ انجام وظـیـفـه مـى کـنـد و مـشـروعـیت مى یابد. طبق اصل یکصد و دهم قانون اساسى نیز فرمانده کـل سـپاه باید از سوى ولىّ فقیه تعیین شود و نیز نماینده اى از سوى رهبرى بر کلیه امور سپاه نظارت مى کند. امام راحل طى حکمى به نماینده خویش در سپاه مرقوم فرمود:
بـا کـمال دقت در تطبیق قوانین و تصمیمات شوراى سپاه پاسداران با احکام اسلام کوشش نـمـایـیـد و هـمچنین بر خط فکرى و اعتقادى سپاه در سراسر ایران نظارت دقیق نموده و از انحرافات و تخلفات با کمال قاطعیت جلوگیرى نمایید.5
در اسـاس نـامـه سـپـاه نیز سپاه چنین تعریف شده است : ((نهادى است تحت فرماندهى عالى مـقـام رهـبـرى و از نـظـر سـیـاسـى و عـقیدتى تابع ولایت فقیه بوده ، پرورش و آموزش اعـضاى سپاه طبق تعالیم و موازین اسلامى و مبتنى بر رهنمودهاى ولایت فقیه در زمینه هاى عقیدتى ، سیاسى و نظامى .))6
خـوشـبـخـتـانه این نهاد نوپاى انقلاب در همان ماه هاى نخست تولّد خویش رضایت نایب امام زمان (عج ) را کسب نمود و حضرت امام (ره ) فرمود:
مـن از سپاه راضى هستم و به هیچ وجه نظرم از شما برنمى گردد. اگر سپاه نبود کشور هـم نـبـود، من سپاه پاسداران را بسیار عزیز و گرامى مى دارم . چشم من به شماست ، شما هـیـچ سـابـقـه اى جز سابقه ، اسلامى ندارید. سلام مرا به همه برسانید. من از همه شما متشکّرم ، من به همه دعا مى کنم .7
همچنین امام (ره ) بر ولایتمدارى و درستى راه سپاه تاءکید کرده ، مى فرماید:
شـمـاهـا امـروز فـرزنـدان اسـلام هـسـتـیـد، شـمـاهـا امـروز فـرزنـدان رسـول خـدا هـستید، خدمت به دیانت اسلام مى کنید و در راه خدا قیام کردید، پاسداران قرآن کریم هستید، پاسداران اسلام مقدس ‍ هستید.8
و نیز خدمات سپاه پاسداران را مایه افتخار و مباهات مى داند:
مـن وقـتـى شما جوانها را مى بینم که با صداقت ، با سلامت روح فعالیت براى اسلام مى کنید و خودتان را در معرض خطر مرگ قرار مى دهید، مباهات مى کنم ، افتخار مى کنم که در بین مسلمانها یک همچو جوانهاى رشید متعهد هست .9

جلوه هاى ولایت مدارى

1. ایمان و التزام عملى :

تـبـعـیـت و پیروى از ولایت فقیه جزو باورهاى اعتقادى شیعه است و براى برپایى اسلام راسـتـیـن و اجـراى قـوانـیـن مـتـرقى آن ، امرى ضرورى است و همان طور که در زمان حضور پـیـامـبر و امام معصوم باید از روى صداقت و اخلاص و کمترین شک و تردید آنان را باور داریـم و بـدون چـون و چـرا فـرمـانـشـان را گـردن نـهـیم ، در زمان غیبت نیز همگان موظفیم دسـتـورات ولى فـقـیـه را در هـمـه سـطـوح مـمـلکـت بـه اجـرا درآوریـم و از جـان و دل ملتزم باشیم ؛
فـَلاَ وَرَبِّکَ لاَ یـُؤْمـِنـُونَ حـَتَّى یـُحـَکِّمُوکَ فِیَما شَجَرَ بَیْنَهُمْ ثُمَّ لاَ یَجِدُوا فِی اءَنْفُسِهِمْ حَرَجاً مِمَّا قَضَیْتَ وَیُسَلِّمُوا تَسْلِیماً. (نساء: 65)
بـه پـروردگـارت سـوگـنـد که ایمان نمى آورند مگر آنکه تو را در مورد آنچه میانشان مـایـه اخـتـلاف است داور گردانند. آنگاه از حکمى که کرده اى در دلهایشان احساس ناراحتى نکنند و کاملاً سر تسلیم فرود آورند.
شـهداى گرانقدر انقلاب و دفاع مقدس ، این ایمان و التزام را با خون خویش امضا کردند و بـا دفـاع جـانـانـه از نـظـام ولایت فقیه ، سرافرازى و سربلندى مسلمانان را در جهان کنونى رقم زدند. به عنوان نمونه ، شهید صفت الله مقدم در وصیت نامه اش خطاب به امام نوشته است :
رهـبـر عـزیـز، لحظه نمایان شدنت را در برابر سربازانت در حسینیه جماران به یاد مى آورم ، آن چـهـره مـعـصـوم و عـاشـقـانـه ات در نـظـرم تـکـرار مـى شود، نمى توانم خود را کـنـتـرل کـنـم ، امـام عزیزتر از جانم ! در برابر عظمتت ، در برابر نداى به حقّت ، هیچ نـدارم بـجـز جـان بـى ارزشـى کـه امـیـدوارم بـه آن بـزرگـواریـت ایـن هـدیـه ناقابل را قبول فرموده و مرا شرمسار ننمایى !10
شهید یوسف حسینى نیز مى نویسد:
عـزیـزان ، در راه خـدا و اسـلام و قـرآن و امـام خـمـیـنـى خـدمـت کنید و این بت شکن زمان و این ابراهیم زمان را یارى نمایید که او یاور دین خداست ، در راه خدا جهاد کنید و همواره در کنار ایـن جـهـاد، جـهـاد بـا نـفـس ‍ را نـیـز قـرار دهـیـد، عزیزان من تا زمانى که در راه خدا هستید، پیروزید و تا زمانى که در دنیا دشمنى براى اسلام و مسلمین هست هرگز تفنگ را بر زمین نگذارید.11
التـزام عـمـلى و اطـاعـت هـمـه جانبه از ولى فقیه ، همان التزام عملى به اسلام و اطاعت از پیامبر و امام است چرا که به تعبیر امام راحل :
فقط فقهاى عادلند که احکام اسلام را اجرا کرده ، نظامات آن را مستقر مى گردانند، حدود و قـصـاص ‍ را جـارى مـى نـمـایند، حدود و تمامیت ارضى وطن مسلمانان را پاسدارى مى کنند، خـلاصـه اجـراى تـمام قوانین مربوط به حکومت به عهده فقهاست ... همان طور که پیغمبر اکرم (ص ) ماءمور اجراى احکام و برقرارى نظامات اسلام بود و خداوند او را رئیس و حاکم مـسـلمـیـن قـرار داده و اطـاعـتـش را واجـب شـمـرده اسـت ، فـقـهـاى عـادل هـم بـایـسـتى رئیس و حاکم باشند و اجراى احکام کنند و نظام اجتماعى اسلام را مستقر گردانند.12
بسیار روشن است که فقیه عادل بدون همراهى و پشتیبانى مردم توان چنین کارى را ندارد. بـنـابـرایـن با وجود فقیه عادل و حضور او در صحنه بر مسلمانان واجب مى شود که او را یـارى رسـانـنـد تـا حکومت اسلامى را برقرار سازد و نظامات آن را بر جامعه حاکم کند و پـس از آن نـیـز بـر فـرد فـرد جامعه اسلامى لازم و ضرورى است که با رهبرى در تحقق اهـداف اسـلامـى هـمـکارى نمایند، چنان که پاسداشت و حمایت از ولایت فقیه بر ولى فقیه نیز ضرورى است . رهبر فرزانه انقلاب در این باره فرمود:
ایـن اصـل (ولایـت فـقیه ) همان ذخیره پایان ناپذیرى است که باید مشکلات نظام جمهورى اسـلامـى را در حـسـاس ترین و خطرناک ترین گردنه هاى مسیر پرخطر جمهورى اسلامى حـل کـنـد و گـره هـاى نـاگـشـودنـى را بـگشاید... این جانب ... با همه وجود و توان از این اصـل و لوازم آن دفـاع خـواهـم کـرد و بـه کـمـک الهـى بـه تـکـلیـف خـود در هـمـه مـوارد عـمـل خواهم کرد، خدشه در التزام به ولایت فقیه و تبعیت از رهبرى ، خدشه در کلیت نظام اسـلامـى اسـت و ایـن جـانـب ایـن را از هـیـچ کـس و هـیـچ دسـتـه و گـروهـى تحمل نخواهم کرد.13

2. تداوم راه انبیا:

پـس از شـکـافـته شدن فرقِ جانشین بلافصل پیامبر در مسجد کوفه (41 ق ) و جدا شدن سـر امام حسین (ع ) در کربلا (61 ق )، تشکیل حکومتى اسلامى به آرزویى دست نایافتنى بـدل شـد. امـّا امـامـان مـعـصـوم و فـقـیـهـان و مـصـلحـان در طـول چـهـارده سـده ، چـراغ امـید را در دل مؤ منان ، روشن نگاه داشتند تا آن که رخداد شگفت انـگـیـز انـقـلاب اسـلامـى ، زمـینه برپایى حکومت اسلامى را فراهم آورد و یکى از عالمان ربـانـى ـ کـه پـیـامـبر آنان را وارثان پیامبران معرفى کرده بود ـ درفش پیروزى جبهه تـوحـیـد را بر دوش گرفت و نظام مقدس جمهورى اسلامى را تاءسیس کرد. رهبر کبیر این نهضت عظیم ، با درک موقعیت خطیر انقلاب و ولایت فقیه ،سپاه پاسداران را در راستاى راه انـبـیـا و صـراط مـسـتـقـیـم الهـى یافت و بر مراقبت و تداوم آن همّت گماشت . چنان که خود فرمود:
همه ما و همه ملت باید پاسدار باشد و پاسدار اسلام و قرآن کریم باشد؛ این راه مستقیم اسـت ، راه پـاسدارى از اسلام ، راه مجاهده در راه اسلام ، در راه خدا، این راه مستقیم است . این همان صراط مستقیمى است که شما در نماز از خدا مى خواهید. انحراف پیدا نکنید که انحراف ، یک طرفش مغضوب علیهم است و یک طرفش والضّالّین است .14
امـام خـمـینى با الهام از آیه ((وَقَاتِلُوهُمْ حَتَّى لاَ تَکُونَ فِتْنَةٌ وَیَکُونَ الدِّینُ لِلّهِ (بقره : 193)؛ با آنان بجنگید تا دیگر فتنه اى نباشد و دین ، مخصوص خدا شود.))، در اندیشه رهـایى همه مستضعفان ـ چه مسلمان و چه غیر مسلمان ـ از سلطه مستکبران بود و چنین کارى را بـا تـجـربـه مـوفـق سـپـاه پـاسـداران ، شـدنـى مـى دانـسـت . ایـشـان تشکیل و آموزش و سازماندهى ارتش بیست میلیونى بسیج را برعهده سپاه نهاد و در پى آن خواستار شکل گیرى هسته هاى
مقاومت بسیج در سراسر دنیا شد؛
باید بسیجیان جهان اسلام در فکر ایجاد حکومت بزرگ اسلامى باشند و این شدنى است ، چـرا کـه بـسـیـج تنها منحصر به ایران اسلامى نیست ، باید هسته هاى مقاومت را در تمامى جهان به وجود آورد و در مقابل شرق و غرب ایستاد. شما در جنگ تحمیلى نشان دادید که با مدیریت صحیح و خوب مى توان اسلام را فاتح جهان نمود. شما باید بدانید که کارتان بـه پایان نرسیده است ، انقلاب اسلامى در جهان نیازمند فداکارى هاى شماست ؛ مسئولین تـنـهـا بـا پشتوانه شماست که مى توانند به تمامى تشنگان حقیقت و صداقت اثبات کنند کـه بـدون امـریـکـا و شـوروى مـى شـود بـه زندگى مسالمت آمیز تواءم با صلح و آزادى رسید.15
رهـبر فرزانه انقلاب حضرت آیة الله خامنه اى نیز با همین دیدگاه سپاه را ارزیابى مى کنند:
سـپـاه پـاسـداران انـقلاب اسلامى که مولود مبارک انقلاب اسلامى است در همه جهان پس از صـدر اسـلام پـدیـده بـى سـابقه اى است . این پدیده در حقیقت ، مظهر عینى و مجسّمى است بـراى شـعـارهـاى انـقـلاب اسـلامـى ، شـعـار ایـسـتـادگـى در مقابل همه قدرت هاى بزرگ با سلاح اتکال به خدا، شعار غلبه خون بر شمشیر و شعار حرکت براى نجات مستضعفان .16
همچنین با اشاره به سخنان یاد شده از امام عزیز در بیان آن مى فرماید:
ماءموریت سوم ، همان چیزى است که امروز سپاه پاسداران در قالب سپاه یا نیروى قدس از آن یـاد مـى کـنـد و امام بزرگوارمان تشکیل هسته هاى مردمى حزب الله در سراسر جهان را یـکـى از آرزوهـاى خـود و یـکى از دستورهاى کار آینده انقلاب اسلامى در سطح جهان قرار دادنـد. بـى شـک ، سـپاه پاسداران انقلاب اسلامى ، در این مورد ماءموریتى خواهد داشت . ما نـمـى گـویـیم به جایى لشکرکشى مى کنیم و در امور دیگران دخالت خواهیم کرد؛ اما مى گـویـیـم کـه نـیروى نظامى منظم انقلابى مجرّب در اولین کشورى که با انقلاب اسلامى پدید آمده است ، یقیناً در قبال هسته هاى مسلّح حزب الله در سراسر جهان خالى از مسئولیت نیست ، کیفیت این مسئولیت بایستى به تناسب و مقتضیات روشن بشود.17

3. پاسداشت ارزش ها

انقلاب اسلامى ، انقلاب ارزشى و فرهنگى است و زدودن ارزشهاى جاهلى و جایگزین کردن فـرهـنـگ و ارزشـهـاى اسـلامـى در جـامـعـه ، مـهـم تـریـن وظـیـفـه آن را تشکیل مى دهد و سپاه ـ به عنوان بازوى توانمند انقلاب و نظامى اسلامى ـ باید این مهم را در دو عرصه تحکیم بخشد؛
نـخـسـت ، پـایـبندى به ارزشها و عمق بخشیدن آن در درون سازمان و اعضاست که به طور مرتب از سوى امام راحل و مقام معظم رهبرى گوشزد شده است :
سـعـى کـنید روح ایمان و اسلامیت را در پرسنل زنده نگه دارید، اگر روح اسلام در افراد بـاشـد هـمـان طـور کـه امـروز در سـرتـاسـر جـبـهـه هـا مـى بـیـنـیـد، هـمـه مسائل حل مى شود.18
آگـاهـى و هـوشـیـارى و ایـمـان مـذهـبـى و هـمه اینها در سطح سازمان ، روز به روز باید تـوسـعـه پـیـدا کند. برادران عزیز! ما هر چه داریم از ایمان داریم ، آنچه که یک ملت را زنـده مـى کند، آنچه به افراد استقلال مى دهد، آنچه به او شجاعت مى دهد، آن ایمان است ، مـلّت بـى ایـمـان مـرده اسـت ... ایـن ایمان آگاهانه باید در سطح سازمان افزایش بیابد، فـرمـانـدهـان و کسانى که در رده هاى بالاتر هستند این را در نظر بگیرند و به صورت یک معیار و یک ارزش در سطح سازمان گسترش بدهند.19
دوم دفاع از ارزش ها که در راءس همه ارزشها، اسلام عزیز و انقلاب اسلامى است نظر امام راحل در این مورد نیز چنین است :
سـپـاه پاسداران و چه سایر قواى انتظامى و نظامى و غیر انتظامى و چه سایر ملت ، همه تـوجـه داشـته باشند که ما وظیفه داریم که این اسلامى که الا ن به ما رسیده حفظش کنیم تـا آن فرد آخرى هم که خداى نخواسته کشته مى شود موظف است براى حفظ اسلام ، براى دفاع از ملّت ، دفاع از کیان اسلامى ، دفاع از کشور اسلامى تا آن آخر، زن و مرد، بچه و بزرگ مکلف اند که دفاع کنند.20
فرماندهى معظم کل قوا نیز مى فرماید:
شـمـا بـایـد بـراى انـقـلاب آمـاده هـرگـونـه پـاسـدارى بـاشـیـد... شـمـا نـسـبـت بـه مسائل ارزشى جامعه و انقلاب نمى توانید بى تفاوت باشید.21
و خطاب به بخشى از فرماندهان و مسئولان سپاه مى فرماید:
هـمـه بـه مـعـنـاى درسـت کـلمـه مـرزبـانـیـد، بـعـضـى مـرزبـان نـظـامـى در مـقـابـل مـهـاجـمـیـنـى کـه اگـرچه کارشان تعرض به مرزها و سرزمین هاى مرزى است ، اما تعرض واقعى آنها به اسلام و نظام اسلامى است ، همچنان که معلوم است . و چه مرزبانان سـیـاسـى و اعـتقادى و فکرى که جلو نفوذ دشمن را در فضاى فکرى و معنوى و سیاسى و روحى سپاه مى گیرید، اینها همه اش مرزبانى است . امروز برادران عزیز! نظام اسلامى ، اسـلام و مـسـلمـیـن بیش از همه ادوار گذشته که ماها با آن آشنا هستیم و مى دانیم ، نیازمند مرزبانى دلسوزانه و مسئولانه است .22
بـدین ترتیب تشکیلات سپاه و اعضاى آن براساس میثاقى که با ولایت بسته اند، موظفند در انـدیـشـه و عـمـل و اخـلاق فـردى و اجـتماعى و خانوادگى ، همیشه و همه جا تقویت کننده ارزش هـاى والا و بـى نـظـیـر اسـلام راسـتـیـن بـاشند و در برابر تهاجم فرهنگى بلکه نـاتـوى فـرهـنـگـى دشـمـنـان بـر فـضـایـل اخـلاقـى و عمل صالح و ایمان خود و دیگران پاى بفشارند. به یاد دارید که حفظ ارزش ها بر محور ولایت ، اصلى قرآنى است و خداوند آن را در آخر سوره فتح چنین بیان کرده است :
مـحـمـد(ص ) پـیـامـبـر خـداسـت و کسانى که با اویند بر کافران ، سختگیر و با همدیگر مـهـربـانـنـد. آنـان را در رکـوع و سـجـود مـى بـیـنـى ، فـضل و خشنودى خدا را خواستارند. مشخصه آنان بر اثر سجود در چهره هایشان است . این صفت ایشان است در تورات و مَثَل آنها در انجیل چون کِشته اى است که جوانه خود برآورد و آن را مـایـه دهـد تـا ستبر شود و بر ساقه هاى خود بایستد و دهقانان را به شگفت آورد تـا از انـبـوهـى کـافـران را بـه خـشـم درانـدازد. خدا به کسانى که ایمان آورده و کارهاى شایسته کرده اند آمرزشى و پاداش بزرگى وعده داده است .

4. پیروى از اسلام فقاهتى

سـپـاهـیـان علاوه بر پیروى از ولى فقیه ـ که در راءس هرم رهبرى جمهورى اسلامى قرار دارد ـ بـایـد از دکـتـریـن ولایـت فقیه و اسلام فقاهتى در جهان اسلام حمایت کنند، زیرا به تعبیر امام کاظم علیه السلام :
ان المؤ منین الفقهاء حصون الاسلام کحصون سور المدینة لها.23
مؤ منان فقیه دژهاى استوار اسلامند مانند دژهاى دیوار شهر.
امام راحل نیز فرمود:
ضـد انـقـلاب و اجـانـب علاوه بر روحانیت به سپاه هم حمله مى کنند. از این حملات انسان مى فهمد که سپاه براى ایران و اسلام مفید است ، سپاه باید بیشتر از این تابع اسلام فقاهت شود.24
بـایـد تـوجـه کـنـیـد کـه اسلام همان است که از صدر اسلام تاکنون فقها آن را حفظ کرده انـد... سعى کنید اسلامتان از روحانیت جدا نشود و با آنان که اسلامشان با روحانیت مخالف اسـت ، مـخـالفـت کـنید، متوجه باشید از آنجا که شما بیشتر زحمت مى کشید، از همه بیشتر، متوجه شمایند تا شما را از بین ببرند.25

5 . رشد سیاسى

بـصـیرت ، آگاهى و بینش سیاسى ، لازمه یک تشکیلات زنده و پویاست و سپاه باید پا به پاى ولایت و فراتر از زمان بدان مجهز باشد، زیرا به تعبیر رهبر فرزانه انقلاب :
یـک جـنـگجو و یک نظامى ارزشش آن وقتى است که کار خود را به درستى بفهمد و جهت کار را بـدانـد. بـایـد بداند که این تکلیف و مسئولیت است ... شما براى ایفاى نقش خود باید بـه روشـنـى جـهـت و مـاهـیـت کـار خود را بدانید و این وقتى است که شما آگاهى سیاسى و ایـدئولوژیـک داشـته باشید و اسلام را که این تکلیف را بر شما واجب مى کند بشناسید و ضمن دانستن رابطه این تکلیف و این عمل با اسلام ، جهت سیاسى کشور خود را نیز بدانید.
شـهـیـدان والامقام و رزمندگان هشت سال دفاع مقدس از چنین ویژگى برخوردار بودند، تو گـویـى بـر بـام زمـان ایـسـتـاده انـد و افق روشن جمهورى اسلامى را مشاهده مى کنند. به بخشى از وصیت نامه شهید سید مرتضى موسوى کیانى توجه کنید:
شهادت این واژه بزرگ که هیچ چیز را نمى توان با آن مقایسه کرد که شهادت بالاترین مـردن هـاست و شهادت سلاحى است که هیچ قدرتى و ابرقدرتى نمى تواند با آن مقابله کـنـد، ایـن رمـز پیروزى ماست که ابرقدرت هاى شرق و غرب را به لرزه و وحشت انداخته است و بر سلاح هاى پیچیده آنها که هر لحظه مدرن تر مى شود پیروز مى گرداند و مى بینیم امام عزیز مى فرماید پیروزى را اسلحه نمى آورد، پیروزى را خون مى آورد.26
رشد سیاسى شهید یوسف حسینى را نیز در جملات زیر ملاحظه کنید:
عـزیـزان ، در راه خـدا و اسـلام و قـرآن و امـام خـمـیـنـى خـدمـت کنید و این بت شکن زمان و این ابراهیم زمان را یارى نمایید که او یاور دین خداست . در راه خدا جهاد کنید و همواره در کنار ایـن جـهاد، جهاد با نفس را نیز قرار دهید. عزیزان من تا زمانى که در راه خدا هستید، پیروز هـسـتـیـد و تـا زمـانـى کـه در دنیا دشمنى براى اسلام و مسلمین هست هرگز تفنگ را بر زمین نگذارید.27

6 . اقتدار سازمانى

انـتـخـاب آیه ((واعدوا لهم ما استطعتم من قوّة )) در آرم سپاه بر اقتدار سازمانى آن تاءکید دارد و نشان ولایت مدارى آن نیز محسوب مى شود؛ چرا که هم قرآن مجید و هم مقام منیع ولایت ، چنین انتظارى از سپاه دارند. حضرت آیة الله خامنه اى مى فرماید:
من به شما برادران ارتش و سپاه ، یک توصیه به صورت مستمر و مؤ کد دارم و آن ، این است که سعى کنید سهم نیروهاى مسلح را در این مجموعه عظیم ملّت ایران به بهترین وجهى ایفا کنید... نیروهاى مسلح باید کیفیت ، استوارى ، سازماندهى مستحکم ، آموزش در حد اعلا و آمادگى روزافزون داشته باشند.28
نـوآورى ، آمـوزش نـویـن ، ارتـقـاى سـازمـان ، ابـتـکـار در مـیدان هاى گوناگون نظامى ، اطـلاعـاتـى و امـنـیـتـى ، مـطـالعـات راهـبـردى و پـرهـیـز از روزمـرگـى و عمل زدگى نیز در پرتو ولایت ، قابل دسترسى است ؛
در عرصه هر دانشى که بشود و بتوان ، از جمله دانش نظامى و فنون نظامى گرى و روش هـاى نـویـن سـازمـاندهى نظامى ، شما باید بهترین را داشته باشید. گروه هاى مشخصى بـایـد دائمـاً در حـال مـطـالعـه باشند تا در مجموعه سپاه پاسداران ، هر روش نوینى در سازماندهى که کارآمدتر به نظر مى رسد روى آن کار کنند.29
شـناخت دشمن ، توان رزم و توطئه هاى او و نیز سیاست هاى براندازانه و ترفندهاى به کـار گرفته اش ، لازمه اقتدار سازمانى است . رهبر فرزانه انقلاب بر این موضوع نیز چنین تاءکید مى کند:
تـذکـر مـشـفـقـانـه ایـن جـانـب بـه شـمـا عـزیـزان ـ کـه مـى دانـم شـمـا خـود بـا هـمـه دل آگـاه ، آن را درمـى یـابـیـد ـ آن است که تا حرکت در خط اسلام ناب محمدى (ص ) هست ، دشـمـنِ کـمین گرفته و دستِ کین گشاده نیز هست و توطئه و خیانت و مفسده انگیزى نسبت به نـظـام مـقـدس اسـلامـى نیز هست و تا این تهدیدها هست ، حضور فداییان انقلاب و فرزندان صـمـیـمى و بازوان قدرتمند آن نیز ضرورتى حیاتى است . شما با این بینش و دریافت اسـت کـه باید سپاه را سازماندهى و فرماندهى کنید و آن را منضبط و آموزش دیده و روشن بین و کارآمد سازید.30

پی‌نوشت‌ها:

1. نهج البلاغه ، نامه 53 .
2. همان ، نامه 38.
3. صحیفه امام ، ج 12، ص 70 ـ 269.
4. همان ، ج 7، ص 491.
5. همان ، ج 15، ص 436.
6. مصوبه مجلس 15 / 6 / 61 .
7. صحیفه امام ، ج 9، ص 314.
8. همان ، ج 11، ص 355.
9. همان ، ج 12، ص 267.
10. حدیث ماندگار، محمدرضا رحیمى ، ص 48.
11. همان ، ص 50 .
12. ولایت فقیه ، امام خمینى ، ص 61 ، مؤ سسه نشر آثار امام ، 1373.
13. حدیث ولایت ، ج 3، ص 125.
14. صحیفه امام ، ج 12، ص 367.
15. همان ، ج 21، ص 195.
16. دژهاى استوار، ص 38.
17. حدیث ولایت ، ج 3، ص 5 .
18. صحیفه نور، ج 17، ص 110.
19. صف ، شماره 110، ص 6 .
20. صحیفه نور، ج 15، ص 112.
21. جمهورى اسلامى ، 6 / 2 / 1373.
22. مورخه 17 / 9 / 72.
23. فروع کافى ، ج 3، ص 254.
24. صحیفه نور، ج 15، ص 320.
25. همان ، ص 200.
26. حدیث ماندگار، ص 136.
27. همان ، ص 50 .
28. حدیث ولایت ، ج 4، ص 213.
29. همان ، ج 8 ، ص 46.
30. همان ، ص 32.